Arabuluculuk Anlaşma Belgesine Cezai Şart Yazılabilir Mi?
Tarafların uyuşmazlık çözümüne dair yürütülen arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varmaları halinde anlaşılan konulara ilişkin bir ANLAŞMA BELGESİ düzenlenir.
6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu 18. maddesinde Tarafların anlaşması kenar başlığı ile düzenlenmiş olup şu şekildedir:
Tarafların anlaşması
MADDE 18 – (1) Arabuluculuk faaliyeti sonunda varılan anlaşmanın kapsamı taraflarca belirlenir; anlaşma belgesi düzenlenmesi hâlinde bu belge taraflar ve arabulucu tarafından imzalanır.
Anlaşma Belgesi, kanun gereğince ilam niteliğinde belgedir. Bu hukuki niteliği ile anlaşma belgesinde yer alan maddeler taraflar açısından bağlayıcı olacak ve bu konularda daha sonra dava açılamayacaktır. Bu nedenle anlaşma belgesinin açık ve anlaşılır bir şekilde kaleme alınması gereklidir.
Anlaşma Belgesi, taraflar arasındaki uyuşmazlığı sona erdiren kendine özgü bir sulh sözleşmesidir.
Sulh Sözleşmeleri, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu‘nun 313. Maddesinde düzenlenmiş olup devamında yer alan 313/4. maddesinde de sulh sözleşmelerinin şarta bağlı olarak da yapılabileceği düzenlenmiştir.
Aynı zamanda Türk Borçlar Kanunu‘nun 170. Maddesinde ve devamında geciktirici koşul, bozucu koşul ve cezai koşul düzenlenmiş ve koşulun hukuka ve ahlaka aykırı bir yapma veya yapmama fiilini sağlamak amacıyla yapılmış ise kesin hükümsüz olduğu hükme bağlanmıştır.
Bu maddeler ışığında; Anlaşma Belgesine Türk Borçlar Kanunu‘nun 176. maddesinde düzenlenen kesin hükümsüzlük sebebi bir koşul (şart) dışında koşul yazılması mümkün olmaktadır.
Ancak eğer bir şart yazılacak ise bunun icra edilebilir nitelikte ve kesinlikte olması gereklidir. Aksi halde anlaşma belgesine icra edilebilirlik şerhi verilmez. Ancak bu konuda doktrinde farklı görüşler de yer almaktadır. (Bkz: Suha Tanrıver, – Mahkeme Huzurunda Yapılan Sulhler )
Anlaşma belgesinde koşul yer alacaksa dikkat edilmesi gereken bir diğer husus koşulun bağlı olduğu asıl borcun geçerli olmasıdır. Zira koşul asıl borcun fer’isi niteliğindedir. Asıl borç geçersiz ise koşul da geçersiz olacaktır.
Sonuç olarak; Anlaşma belgesinde kanuna uygun bir şekilde koşul yazılması mümkündür ancak koşul yazılması gereken durumlarda icra edilebilirliği tehlikeye düşürmemek adına seçimlik edim kararlaştırılması da tarafların bir diğer seçeneği olabilir.
Detay Arabuluculuk Merkezi